Great Yarmouth Broads
waar het lezen van een boekje toe kan leiden...
‘The Broads’ een binnenwatergebied in Engeland. Een waterrijk natuurgebied in het zuidoosten van Engeland, waar het buitenlands toerisme nog niet is doorgedrongen.
Het was dan ook een hele toer om informatie over deze streek en de mogelijkheden voor zeilbootverhuur te achterhalen. Maar na lang google-en vonden we er dan toch één die een beetje aansloot bij ons budget. Klassieke Engelse zeiljachten. Witte scherpe zeiljachten zie je niet veel op The Broads. Hun eigen type boot des te meer. Van oudsher een wherry voor vrachtvervoer en later geschikt gemaakt voor het toerisme. In de verhuur zijn soms originele bootjes uit de 19e eeuw beschikbaar! Ze zien eruit als enorme 16 m2 boten met kajuit en vouwwagen constructie (het dak kan je verhogen met een zeildoek, waardoor je rechtop kunt staan in de kajuit.) De boten zijn precies gemaakt voor dit speciale gebied in de typische Engelse klassiek romantische stijl (hout met scherpe, strakke, slanke boeg).
The Javelin van Martham Boats
Wij hadden de Javelin gehuurd. Na de overtocht vanuit Hoek van Holland met de veerboot, de trein en de bus naar Martham en nog een halfuur met onze rugzakken lopen naar het afgelegen haventje, kwamen we aan bij onze boot. Nadat we al onze spullen een plek hadden gegeven, gingen we meteen naar een rustig aanlegplekje om een vaarplan te maken voor de verdere vakantie.
The Wildlife Trust. The Broads is een beschermd natuurgebied, het bestaat uit 6 rivieren en een grote hoeveelheid meertjes die uitmonden in zee. In totaal is het een gebied met zo’n 300 km aan waterwegen. Het is een getijde gebied, maar zelfs een niet ervaren wadvaarder hoeft zich hier weinig zorgen over te maken. De natuur is afwisselend van heuvelachtig boslandschap (met uiteraard weinig wind) tot uitgestrekte graslanden. Op de vraag: is het er mooi? is het antwoord: JA, BLOEDMOOI! Wie heeft er ooit in het binnenland langs heuvelachtige bossen gezeild? Langs moerassen en Don Quichotte-achtige molentjes, langs ruines en statige landhuizen? Ook heel apart is één van de noordelijkste rivieren: aan het eind van de loop ontdek je dat je dwars door het water kunt kijken, je waant je in de Carribean! Je ziet de waterplanten dansen in de stroming en een fuut duiken naar een visje. Het is één groot aquarium.
Heel apart is ook je aanlegplaats in deze noordelijke gebieden. Als je van je boot af gaat en een wandelingetje maakt van 10 minuten, sta je ineens op het strand. En kijk je uit over de zee! Omdat alle rivieren beschermd natuurgebied zijn (Wildlife Trust), zijn er veel voetpaden aangelegd. Het is fijn om af en toe van de boot af te kunnen en te wandelen in de vele natuurparken op de nature trails of een prachtige wandeling naar het hart van een typisch Engels dorpje over het public footpath. Wandelschoenen moet je dus zeker meenemen.
Op loopafstand van het strand...
Onder de indruk van de beleefdheid. Wij hebben flink wat afgekruist (soms wil je persé verder en zit de wind niet mee, maar de stroom gelukkig wel) en in die nauwe rivieren lijkt dat geen pretje met een dozijn motorboten achter je kiel. Maar nu komt het: Remarkable! De motorboten blijven netjes achter je varen op lager tempo. Ze wachten beleefd af tot je omkijkt. (Tja, want ook in Engeland, begrijpt het merendeel van de motorbootvaarders het laveerprincipe niet….) Als je ze dan wenkt aan welke kant ze het beste langs kunnen varen, groeten ze je en motoren in zachte gang langs je bootje. Wow!! U begrijpt, we stonden perplex over deze Engelse beleefdheid! Het heeft ons in ieder geval heel veel zeilplezier opgeleverd! Wil je toch van deze stroom aan motorboten af, dan kan je je ook beperken tot het zeilgebied van de noordelijke Broads.
Om daar te komen, moet je onder de Potterbridge door. Daar passen de motormonsters niet onderdoor. Het is overigens ook heel aardig een aanlegplaatsje vlak voor de ‘Potterbridge’ op te zoeken. Het is nl. de hele dag cabaret, met alle zeil- en motorboothuurders die, ondanks de vele waarschuwingen, toch onder deze brug denken door te kunnen. U begrijpt de hilariteit die dit met zich meebrengt!
Lekker weertje op komst...
Gezellige ontmoetingen in de Pubs…? De Engelsen zijn gek op Nederlanders, ik weet niet waarom, maar wellicht is onze zeevarende achtergrond een voedingsbodem voor wederzijds begrip. Vaak hebben we gehoord dat we dezelfde humor delen, tenslotte gaat het in een pub na een aantal stevige pints of lager, natuurlijk nergens meer over…. en daar hebben wellicht onze beider volkeren een mooie overeenkomst in gevonden, zeker als je dan visserslatijn gaat uitkramen. Er zijn veel free moorings a la marekritte-plaatsen, maar zonder voorzieningen. Wat wel ALTIJD bij iedere aanlegplek te vinden is, hoe afgelegen ook: (hoe kan het ook anders?) een pub. Hier kan je ook een eenvoudige maaltijd nuttigen. Eten en drinken op je eigen boot is in The Broads niet gebruikelijk, ze vinden je al snel saai. Maar als je voor het ontbijt een broodje haalt bij de bakker is dat ook weer niet goed, nu wordt je geacht om in de oven, die in iedere boot aanwezig is, vette worstjes met tomatensaus of bacon en eggs te bakken. Hmmm…. lekker op je nuchtere maag!
Vol met drunken sailors...
In het hoogseizoen is het opvallend hoeveel Engelsen een vaarvakantie verwarren met een kroegentocht. Hele motorschepen worden afgehuurd om gezellig met al je “mates” langs de pubs te varen. Maar wees gerust, er zijn genoeg plekjes waar je de ‘gezelligheid’ kunt ontlopen. De ene pub trekt weer ander publiek dan de andere pub. Onze ervaring was dat je ontzettend veel aanspraak hebt in de pubs, zeker als je geen Brit bent, want buitenlanders in The Broads zijn een rariteit. Je hebt 3e wereldlanden en je hebt Engeland. Soms waren we blij enige civilisatie bij een aanlegplaats aan te treffen, een behoorlijk restaurant bijvoorbeeld in Beccles met een franse kaart (geen vette patatten) en buitenlands bier. (Hoegaarden) Het merendeel van de ‘civilisatie’ bestaat echter uit gehuchten met hoogstens een kleine supermarkt en uiteraard een (eenvoudige) pub.
Soms doe je je boodschappen bij een benzinestation, bij gebrek aan beter. Van pinautomaten hebben ze nog nooit gehoord. Wij moesten eens twee uur lopen om geld te halen voor boodschappen bij een nota bene zeer grote(!) supermarkt a la ‘macro’ in
Potter Heigham. Sanitaire voorzieningen zijn ook very interesting… Het lijkt wel of ze er niet douchen , poepen en plassen. Het leken wel pinautomaten. Een douche en WC was net zo onvindbaar. Later kwamen we erachter dat elke huurboot over een douche en WC beschikt, behalve onze lowbudget boot…. In ieder geval konden we ons best redden, soms sneakten we een zeilclub binnen en gebruikten we stiekem de douche van de laser zeilers. Dat had ook wel wat grappigs, omdat we toch wel gesnapt werden en ze er meestal heel hard om konden lachen. Zo verwent als wij in Nederland zijn met de VVV’s en de wateralmanak, zo verwaarloosd is The Broads. Vertrekkend van de thuishaven zonder enige informatie over aanlegplaatsen, getijdenwerking, drinkwater, toilet, douches en geldautomaten hebben wij ons menigmaal ontdekkingsreiziger in een derde wereldland gevoeld. Soms ontdekte we een soort VVV en dan gaven ze je een vergeeld stenciltje met wat adressen met douches….
Avontuur en eeuwige vriendschappen. Net zoals de laatste meters van de elfstedentocht toerrijders gezamenlijk bereden wordt, waarbij iedereen op elkaar leunt, zo ook schept het varen van de noordelijke Broads naar de zuidelijke Broads een band met je mede lotgenoten. Want eng vinden ze het daar om de passage through Great Yarmouth te maken. Op de rivier in de richting van Great Yarmouth staan borden met ‘weet u zeker dat u deze kant op wilt?’ . En de borden met danger zijn niet meer op één hand te tellen. Hele instructieboeken bestaan erover.
Kortom we werden er nogal zenuwachtig van. En wij niet alleen. Aangekomen bij de laatste eenzame pub voor The Passage, bespraken we met onze andere angstige bezoekers van de pub, hoe we de volgende ochtend te werk zouden gaan, dat we elkaar niet uit het oog zouden verliezen en bij elke bocht op elkaar zouden wachten. Met een enigszins gerust hart over zoveel saamhorigheid in slechte tijden gingen we te kooi. Volgende ochtend om 06:00 op om de juiste stroming mee te pakken. De andere ‘verdoemden’ in onze kielzog, lieten we de laatste pub achter ons. Netjes voeren we achter elkaar aan en bij The Passage hielden we de aanwijzingen op de duizenden boordjes scherp in de gaten. De pijlen gaven aan waar we moesten varen. Het bleek kinderspel. We hebben ons uiteindelijk (allemaal) slap gelachen! Eigenlijk moet je gewoon op de stroming letten en dan is het niets anders dan een gewoon bruggetje in Friesland nemen. Als je maar bij low water gaat.
Er zullen misschien mensen zijn die niet letten op de getijden en als je de bruggen wilt nemen bij high water, krijg je de volgende taferelen; “schat, daar komt de brug al! Hij komt wel erg rap dichterbij! Ik haal de mast naar beneden, doe jij even de motor in zijn achteruit? Hee! Wat gebeurt er? Je moet wel recht achteruitvaren!!! Hoe bedoel je: je kan er niets aan doen dat je zo slingert? Harder, die motor, schat, HARDER, we gaan nog steeds voorruit!!! HARDER!!!! Hoezo hij staat op maximaal vermogen? Aaaaah! Daar is de brug al! Onze mast is nog niet beneden. KRAAAAAAAAAAAAAAAAAAAK!” […Lachende menigte op de brug… het schijnt een speciaal evenement in Great Yarmouth te zijn om bij hoog water bij de bruggen te kijken of er nog zielen zijn die het onzalige plan hebben opgevat langs te komen varen… Het dagelijkse Great Yarmouth cabaret festival] Een modderfiguur slaan met het moddergewicht.
Omdat de bodem in de Broads bijzonder modderig is, wordt er hier geen gebruik gemaakt van ankers, maar spreekt men van afmeren aan het mudweight, oftewel moddergewicht. Het is een zwaar stuk ijzer dat je overboord kiepert en dat door het gewicht in de blubber wegzakt. Afhankelijk van de grootte van de boot weegt dit tussen de twintig en de vijftig kilo. Zo’n ding zijn wij dus niet gewend. We lagen een keer bij Beccles afgemeerd met lijnen naar de kant en het moddergewicht aan de waterzijde. Zo lagen we bij tij en ontij in een stabiele ligging. Het was redelijk druk toen we de volgende morgen weg wilde varen. We haalden onze lijnen binnen, draaiden kunstig om onze as en wilden die Engelsen wel eens laten zien hoe een Hollander wegvaart. …. Maar, jeeeeeeeeeee, wat ging dat knullig, we bleven maar halve cirkels spinnen, hoe hard die motor ook stond, we kwamen maar niet voorruit. Een aardige menigte begon zich al rondom onze boot te verzamelen en we probeerden onze eer nog te redden door zo nonchalant mogelijk te blijven kijken. Maar helaas, daar riep er al één van de kant af: ‘YOUR MUDWEIGHT!!!”. […….]
The Facts. The Norfolk and Suffolk Broads vormen een uitgebreid natuurgebied in Norfolk, het bestaat uit 6 rivieren en meren (Broads= brede stukken) die gezamenlijk 300 km vaarwater bieden. Deze rivieren heten: The River Thurne, The River Bure, The River Ant, The River Yare, The River Waveney en The River Chet. Je kunt ze alle zes bevaren, maar je hebt daar wel een week of vier tot zes voor nodig. Als je twee weken gaat, zoals wij deden, moet je een keuze maken waar je wel en niet heen gaat. Wij hebben een boot gehuurd bij Martham boats (www.marthamboats.com), dit was een van de goedkoopste verhuurders. If money is not an issue, ga dan vooral een boot huren bij de ‘Norfolk Broads Company’ (http://www.norfolk-broads.com) en huur dan de America! Eén van de mooiste boten die we gezien hebben! Je kunt het gebied bevaren met behulp van de volgende boeken:
Hamiltons Navigations
Die Norfolk Broads, Auf Flüssen und Seen im Sudösten Englands, maar beter nog is ons eigen wateralmanakje die je per e-mail bij ons kunt bestellen. Inmiddels erg verouderd, want uit 2002.